MiG-29 (oznaczenie NATO Fulcrum) – rosyjski współc

zawi3r

Historia:

Samolot odrzutowy MiG-29 zaprojektowano w 1972 r., w celu wymiany samolotów typu MiG-21 i MiG-23 na nowocześniejsze. Samolot miał być tzw. lekkim myśliwcem frontowym, uzupełniającym ciężki myśliwiec przewagi powietrznej Su-27. W konstrukcji skoncentrowano się na osiągnięciu dobrych parametrów lotnych i manewrowych uzyskanych drogą dopracowania koncepcji aerodynamicznej.

Pierwszy prototyp wzniósł się w powietrze 6 października 1977 roku, a pierwsze seryjne samoloty MiG-29 9.12 ("Fulcrum-A") weszły do służby w 1984 r.

Wersja 9.12 produkowana była również w dwóch słabiej wyposażonych wersjach eksportowych. Wersja 9.12A przeznaczona na eksport do krajów Układu Warszawskiego (m.in. Polska, Czechosłowacja, NRD, Rumunia). Pozbawiona była kilku trybów pracy radaru, a inne różnice dotyczyły także radiostacji, układu identyfikacji "swój-obcy", systemu nawigacji. Wersja 9.12B była eksportowana poza Układ Warszawski - zakupiły ją m.in. Irak i Peru, a także - po rozpadzie Układu Warszawskiego - w 1993 r. Węgry.

W 1990 r Siły Powietrzne ZSRR przestały kupować MiG-29, przez co zaprzestano produkcji seryjnej. Samolot jednak wciąż rozwijano. Powstała wielozadaniowa wersja MiG-29M ("Fulcrum-E") , później przeznaczona na lotniskowiec pokładowa wersja MiG-29K. Obecnie samolot wciąż jest modernizowany. Nowa wersja MiG-29OVT znana również jako MiG-35 potrafi zmieniać kierunek wektora siły ciągu we wszystkich trzech wymiarach tzw. ciąg wektorowany.

Konstrukcja:

W samolocie zastosowano tzw. skrzydła pasmowe - o dużym skosie przy kadłubie i mniejszym w zasadniczej części o obrysie trapezowym. Wraz z klapami przednimi zapewniają one stateczność i sterowność także przy dużych kątach natarcia (do 80 stopni). MiG-29 i Su-27 były pierwszymi radzieckimi samolotami taktycznymi, w których zastosowano turboodrzutowe silniki dwuprzepływowe. W przypadku MiG-29 był to silnik RD-33 zaprojektowany w Biurze Doświadczalno-Konstrukcyjnym Izotowa. Radar OI-93 był pierwszym w ZSRR radarem dopplerowskim mogącym śledzić cele na tle ziemi.

Wyposażenie:

W wersji Mig-29 (9-12):

Radar S-29 Topaz w którym odległość wykrycia samolotu myśliwskiego wynosi 70 km z przedniej półsfery i 35 km z tylnej. Może śledzić jednocześnie 10 celów i naprowadzać rakiety na jeden z nich. System opto-elektroniczny OEPrNk-29 o zasięgu śledzenia 18 km. Celownik nahełmowy Szczel-3UM który pozwala na szybkie wskazywanie celów do śledzenia systemowi radiolokacyjnemu i termicznemu. System zakłóceń pasywnych 20SP z dwiema kasetami po 30 nabojów oraz wbudowana w płatowiec stacja zakłóceń aktywnych.

W wersji Mig-29M:

Zmieniono radar na S-29M Żuk o zasięgu wykrycia samolotu myśliwskiego 90 km z przedniej półsfery i 40 km z tylnej. Radar może śledzić 10 celów i naprowadzać rakiety na 4 z nich. Zmodernizowany system opto-elektroniczny o zasięgu wykrycia celu 30 km.

Uzbrojenie:

Działko GSz-301 wbudowane w lewy napływ skrzydła, uzbrojenie podwieszane jest na 6 węzłach. Łączny udźwig uzbrojenia 2000 kg, a w wersji M na 9 węzłach o łącznym udźwigu 5500 kg.

Przeciwko celom powietrznym: pociski powietrze-powietrze R-27R, R-27T, R-60M i R-73. Mig-29M dodatkowo R-27ER i R-27ET i R-77.

Przeciwko celom naziemnym: 500 kg bomb lotniczych, kasety bombowe KMGU-2, pociski niekierowane S-24, S-8. W wersji Mig-29M rakiety powietrze-ziemia Ch-25ML/MP, Ch-27L/T, Ch-31A/P, bomby kierowane KAB-500Kr.

Napęd:

Dwa silniki dwuprzepływowe z dopalaniem RD-33 o ciągu 49,4 kN każdy (81,39 kN z dopalaniem). W wersji MiG-29M wzmocniona wersja silnika – RD-33K o ciągu z dopalaniem 86,29 kN. Silnik ten ma nową sprężarkę niskiego ciśnienia.

Użycie:

Był używany przez lotnictwo Iraku w czasie wojny w Zatoce Perskiej a także Serbię w czasie operacji NATO w Kosowie. Prawdopodobnie były także wykorzystywane przez siły federalne w Czeczenii. Pozostaje jednym z głównych towarów eksportowych Rosji, w ostatnich latach szereg tych samolotów dostarczono do Indii i Syrii.

Użycie w Polsce:

Od 1989 roku używany przez Siły Powietrzne Rzeczypospolitej Polskiej. W okresie 1989-1990 Rosjanie dostarczyli 12 fabrycznie nowych myśliwców (9 bojowych oraz 3 szkolno-bojowe). Znalazły się one na wyposażeniu 1 eskadry 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego z Mińska Mazowieckiego.

W 1995 roku Polska pozyskała 10 używanych maszyn (9 bojowych i jedną szkolno-bojową) od Republiki Czeskiej, przekazując w zamian 11 śmigłowców PZL W-3 Sokół. Weszły one na wyposażenie 2 eskadry 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Samoloty dostarczono na początku 1996 r. W grudniu 2001 r. w związku z dostosowywaniem struktur do wymogów NATO 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego przeformowany został w 1 Eskadrę Lotnictwa Taktycznego oraz 23 Bazę Lotniczą. Samoloty MiG-29 służą w 1 Eskadrze Lotnictwa Taktycznego po dziś dzień.

W roku 2004, za symboliczną opłatę 1€ za sztukę, Polska odkupiła od Luftwaffe 23 używane maszyny. Ze względu na różnice w wyposażeniu oraz znaczne zużycie podjęto decyzję o włączeniu do służby jedynie 14 znajdujących się w najlepszym stanie maszyn, wszystkie w standardzie ICAO I (niemieckie maszyny przeszły modernizacje, część w mniejszym zakresie ICAO I, część w większym ICAO II, przewidującym m.in. instalację dodatkowych zbiorników podwieszanych oraz przeskalowanie przyrządów na miary anglosaskie). Modernizacje i remonty przeprowadzone zostały w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy oraz w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 4 w Warszawie. Poniemieckie MiGi-29 otrzymała 41 Eskadra Lotnictwa Taktycznego z Malborka, latająca do tej pory na samolotach MiG-21MF. Obecnie polskie lotnictwo użytkuje łącznie 31 maszyn bojowych MiG-29 9.12 oraz szkolno-bojowych MiG-29UB 9.51[1].

W 2004 i 2005 roku maszyny 41 eskadry przeszły program remontów i modernizacji pod kryptonimem "Kurpie", pozwalający na eksploatację maszyn przez następnych 7 lat (stąd eksploatacja MiG-29 w 41 eskadrze planowana jest do roku 2012). Maszyny 1 eskadry podobną modernizację przeszły wcześniej, natomiast remont planowany jest około roku 2008, co pozwoli eksploatować samoloty do roku 2015. Ciągle niejasna pozostaje sytuacja rozleglejszej modernizacji (do wersji SD) i wydłużenia resursu płatowców (do lat 2020-25), proponowanego przez RSK MiG.

Samoloty 1 eskadry ponad standardowe wyposażenie wersji 9.12 wyposażone zostały w systemy nawigacji Rockwell Collins ANV-241MMR VOR/ILS oraz AN/ARN-153 (TCN 500) TACAN, (cywilny) odbiornik GPS Trimble 2101AP, urządzenie ostrzegania o opromieniowaniu wiązką radarową Thompson-CSF SB-14, polski system identyfikacji swój-obcy (IFF) Radwar SC-10 Suprasl oraz cyfrowy pulpit sterowania R-862 do radiostacji VHF/UHF Unimor-Radiocom RS 6113-2. Poza tym maszyny otrzymały światła antykolizyjne oraz nowy, natowski kamuflaż. Systemy nawigacyjne GPS, TACAN i VOR/ILS zostały zintegrowane z systemem nawigacyjnym samolotu poprzez interfejs TGR-29A.

Polskie MiGi-29 wystawione jako eksponaty:

- Jeden z otrzymanych od Luftwaffe samolotów o numerze taktycznym 4115 stał się w 2008 r. pierwszym eksponatem w ramach projektu muzealnego "NATO 1949 – 2009" realizowanego przez Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Celem projektu jest stworzenie stałej ekspozycji statków powietrznych w barwach państw członkowskich Sojuszu NATO.

- Od kwietnia 2008 MiG-29 z numerem bocznym 4111 jest wystawiany w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

- Od lutego 2008 MiG-29 z numerem bocznym 4109 jest wystawiony w Pomorskim Muzeum Wojskowym w Bydgoszczy.

- Od jesieni 2007 MiG-29 z numerem bocznym 4114 trafił na lotnisko Bemowo w Warszawie i służy w celach szkoleniowych studentom WAT, samolot nie jest dostępny dla osób postronnych.