T-55 - radziecki czołg podstawowy I generacji.

zawi3r

Historia:

Czołg powstał przez modernizację czołgu T-54. Produkowany w latach 1958-1981. Głównym uzbrojeniem czołgu jest armata D-10T kal. 100 mm stabilizowana w dwóch płaszczyznach. Produkowany w ZSRR, a także na licencji w Czechosłowacji i Polsce. Czołg T-55 był ówcześnie jedną z najlepszych konstrukcji w tej klasie czołgów. Używany jest do dziś w kilkudziesięciu krajach świata. W latach 80. XX wieku był wykorzystywany przez siły zbrojne 38 państw. Wycofany z polskiej armii w 2002 r. Czołg T-55 produkowany był również w Chinach przez firmę Norinco pod nazwą Type 59. Liczba wszystkich wyprodukowanych na świecie czołgów T-54/T-55 przekracza 95 000 egzemplarzy i przewyższa liczbę wszystkich czołgów innych typów wyprodukowanych na świecie po II wojnie światowej (stan na dzień 20.05.2004 r.).

Wersje podstawowe:

T-55 – produkowana w latach 1958-1962
T-55A – produkowana w latach 1963-77, w Polsce 1968-81
T-55K,T-55AK, T-55MK – wersje dowódcze

Modernizacje:

T-55M, T-55AM – dodany system kierowania ognia Volna, stabilizacja działa, silnik V-55U, zwiększone opancerzenie,
T-55M-1/T-55AM-1 – wersja z silnikiem V-46 od T-72
T-55AD/T-55AMD/T-55AD1/T-55AMD1 – wersja z systemem obrony aktywnej Drozd
T-55MV/T-55AMV/T-55MV-1/T-55AMV-1 – wersja z pancerzem reaktywnym
T-55AM2
T-55AM2PB – wersja dla armii NRD
T-55M5 – wersja z pancerzem reaktywnym, nowy system kontroli ognia i system stabilizacji ognia
T-55M6 – wersja M5 z dodatkowymi kołami w podwoziu, nową wieżą i automatycznym systemem ładowania.

Produkcja w Polsce:

Licencję czołgu T-55 zakupiono w 1964 r. Jego produkcję podjęły Zakłady Mechaniczne Bumar-Łabędy w miejsce wcześniej produkowanych czołgów T-54. W 1968 r. podjęto produkcję nowego modelu T-55A, a następnie jego wersji dowódczej T-55AD. Produkcja czołgu kontynuowana była do 1981 r. Ogółem wyprodukowano ok. 5000 pojazdów wszystkich wersji. Podwozie czołgu T-55 wykorzystano do opracowania wozu zabezpieczenia technicznego WZT-2 oraz mostu towarzyszącego BLG-67.

Czołgi T-55 produkowane były nie tylko na potrzeby armii polskiej. Znaczna ich część przeznaczona była na eksport i to nie tylko do państw Układu Warszawskiego ale i do państw "zaprzyjaźnionych" zwłaszcza z Bliskiego Wschodu. Produkowane w Polsce pojazdy cieszyły się bardzo dobrą opinią i były wyżej oceniane od czołgów tego samego typu produkowanych w ZSRR. W latach siedemdziesiątych czołgi te były polskim hitem eksportowym zapewniając duże korzyści gospodarcze.

Czołgi T-55 eksploatowane w Wojsku Polskim w połowie lat 70. zmodernizowano do wersji T-55M, zbliżonej standardem do czołgu T-55A.

W połowie lat 80. XX w. część czołgów T-55A (560 szt.) zmodernizowano do typu T-55AM "Merida"

Wersje produkowane w Polsce:

T-55 - produkowana w latach 1964-1968
T-55A – produkowana w latach 1968-1981
T-55M - unifikacja T-55 do standardu T-55A
T-55AD1 - czołg dowódczy
T-55AD2 - czołg dowódczy
T-55AM - czołg z systemem kierowania ogniem Merida
T-55AD1M - czołg dowódczy
T-55AD2M - czołg dowódczy
T-55AMS - czołg saperski

Pojazdy wsparcia na podwoziu T-55 produkowane w Polsce:

BLG-67P/BLG-67M/BLG-67M2/BLG-67MP - most towaryszący
WZT-1/WZT-2 - wóz zabezpieczenia technicznego
KLON - czołg saperski (seria prototypowa)

Opis konstrukcji T-55A:

Czołg T-55, podobnie jak T-54, miał klasyczny układ konstrukcyjny. Kadłub wykonano z walcowanych płyt pancernych o maksymalnej grubości 99 mm. Wieża w kształcie półsferycznym składała się z elementów odlewanych o grubości do 203 mm i stropu z blach pancernych. Wnętrze kadłuba i wieży wyłożone było wykładziną antyradiacyjną ograniczająca promieniowanie przenikliwe. Pojazd podzielony był na trzy przedziały: kierowania, bojowy i napędowy.

W przedziale kierowania znajdowało się stanowisko mechanika-kierowcy (po lewej stronie) oraz zbiornik paliwa i część amunicji do armaty (po prawej stronie). Środkową część wozu, przykrytą obrotową wieżą, stanowił przedział bojowy. Znajdowały się tu stanowiska dowódcy czołgu i działonowego (z lewej strony) oraz ładowniczego (z prawej). W wieży zamontowane było uzbrojenie, przyrządy obserwacyjne i celownicze oraz środki łączności zewnętrznej i wewnętrznej.

W przedziale napędowym, zajmującym tylną część czołgu, umieszczono silnik wysokoprężny i układ przeniesienia mocy złożony z: przekładni pośredniej, wielotarczowego sprzęgła głównego, skrzyni biegów o 5 przełożeniach do jazdy w przód i jednym w tył, dwóch mechanizmów skrętu i dwóch przekładni bocznych. Sterowanie mechanizmami skrętu za pomocą układu kierowania z wspomaganiem hydraulicznym typu HD-45. Układ bieżny składał się z dziesięciu podwójnych kół nośnych zawieszonych niezależnie na wahaczach i wałkach skrętnych, dwóch kół napinających z przodu i dwóch kół napędzających z tyłu. Gąsienice metalowe złożone z 90 ogniw każda.

Zasadnicze uzbrojenie obejmowało: 100 mm armatę sprzężoną z 7,62 mm karabinem maszynowym stabilizowane w płaszczyźnie pionowej i poziomej, umieszczone w wieży i przeciwlotniczego 12,7 mm wielkokalibrowego karabinu maszynowego zamocowanego na stropie wieży (przy włazie ładowniczego). Czołg posiadał dzienny celownik przegubowy typu TSz-2B-32P o powiększeniu 3,5x i 7x oraz nocny celownik peryskopowy typu TPN-1-22-11 o powiększeniu 5,5x. Dowódca czołgu posiadał przyrząd obserwacyjny TPKU-2B i cztery peryskopy. W nocy w miejsce przyrządu TPKU-2B montowano aktywny noktowizor TKN-1. Działonowy i ładowniczy mieli do dyspozycji po jednym peryskopie, a mechanik-kierowca dwa peryskopy oraz noktowizor TWN-2 do jazdy w nocy. Środki łączności stanowiła radiostacja typu R-123 o zasięgu do 20 km i czołgowy telefon wewnętrzny typu R-124. Czołg posiadał półautomatyczny system przeciwpożarowy typu "Rosa", układ ochrony przeciwatomowej z rentgenometrem DP-3B, urządzenie dymotwórcze TAD do stawiania zasłon dymnych oraz wyposażenie do pokonywania przeszkód wodnych po dnie.